Podtytuł: Panny Gąsiorowskie.

Gąsiorowscy, to jedna z najbardziej rozpoznawalnych zelowskich rodzin. Dziwi mnie, że w Zelowie żadna z ulic nie nosi ich imienia.

Rodzina ta pochodziła z Wielkopolski najprawdopodobniej z rejonu Poznań – Śrem – Września.

Ród Gąsiorowskich był starym szlacheckim rodem, mającym początek w I połowie XIV wieku i pochodzącym z Mazowsza z miejscowości Mieroszowice oraz druga linia z Gąsiorowa. Dokładny wywód tego rodu znajdziecie w Złotej księdze szlachty polskiej rocznik 12, 27 i 30 dostępnej online w Cyfrowej Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Warto zajrzeć zwłaszcza do rocznika 12 (strona 18), w którym zawarta jest legenda związana z powstaniem herbu Ślepowron. W roczniku 27 zawarte jest drzewo rodowe Gąsiorowskich z Mieroszowic.

Była to bardzo liczna rodzina, która z biegiem czasu dostąpiła wielu zaszczytów, jak również „rozjechała” się po terenie całej Rzeczpospolitej. Niektóre z jej gałęzi niestety z czasem zubożały i do takich linii należy rodzina zelowskich Gąsiorowskich.

Zgodnie z informacją zawartą w książce Zelów „Wspólnota nacji, wyznań, kultur” Józef Gąsiorowski I urodził się w Wielkim Księstwie Poznańskim w 1776 roku.

Rodzina Józefa Gąsiorowskiego przeniosła się pod Opole, być może w związku z rozwijającą się tam hutą. Józef Gąsiorowski II urodził się we wsi Horst, polska nazwa Świerkle, a obecnie jedna z dzielnic Opola. Wieś ta należała do Parafii Rzymskokatolickiej w Czarnowąsach.

Świerkle (Horst) od Masowa (Massow), w którym prawdopodobnie również w 1776 r. urodziła się Maria z Anderszów, żona Józefa Gąsiorowskiego, dzielą raptem niecałe 4 km. Tajemnicę rodziny Gąsiorowskich może trochę rozświetlić historia rodziny Marii Andersz opracowana przez Tomasa Stodole, która dostępna jest na exulanti.genebaze.cz/Andrs_net/index.html.

Rodzicami Marii byli Wacław Andersz i Elżbieta Zaidel. Do Zelowa razem z Marią przyjechał jej ojciec Wacław (zmarł w 1824 r.), brat Wilhelm (zmarł w 1869 r.) oraz siostra Franciszka (która wyszła za Jana Polaczka, a zmarła w 1837 r.). Maria z Anderszów Gąsiorowska z drugiego męża Jelonkowa (ślub odbył się prawdopodobnie w Zelowie w 1806 r.) zmarła w Zelowie 3.8.1834 r.

Nie będę tu powtarzać Sagi rodu Gąsiorowskich przygotowanej przez Panów Sławomira Papugę i Andrzeja Gramasza. Każdy kto ma ich książkę może sobie te informacje przypomnieć.

Spróbuję natomiast przybliżyć nieco panny Gąsiorowskie i ich losy oraz Józefa Gąsiorowskiego IV, którego wspomniani panowie pominęli.

Jeszcze jedna uwaga jeśli chodzi o nazwisko Gąsiorowskich. We wspomnianej już książce Zelów – „Wspólnota nacji, wierzeń, kultur” oraz „49 listów z powodu braci czeskich” zawarte są wątpliwości, co do pisowni i pochodzenia nazwiska. W pierwszej z nich wymieniane jest niemieckie nazwisko Gänschrich oraz czeskie nazwisko Husarek. Dziwi mnie, że autorzy tych książek nie wzięli pod uwagę faktu, że Gąsiorowscy przyjechali do Zelowa formalnie ze Śląska Pruskiego (taki zwrot często pojawia się w metrykach), więc pisownia ich nazwiska była zniemczona. W Zaborze Pruskim w księgach metrykalnych zborów ewangelickich używano języka niemieckiego (większość pastorów albo była Niemcami, albo pobierała nauki w Prusach). Dodatkowo Opole a i wraz z nim okoliczne wsie, już od 1742 roku należały do Prus. Nawet czeskie nazwiska w księgach z Taboru Wielkiego czy Grodźca zapisywane były często w wersji nieco zniemczonej. Również dla samych Czechów wymowa nazwiska Gąsiorowski mogła być trudna, więc mogli sobie ułatwiać życie i używać jego czeskiej wersji. I pamiętajmy, że w tamtych czasach nikt specjalnie nie przejmował się tym, jak jego nazwisko zapisano w księgach.

Poniżej przedstawiam drzewo rodziny Gąsiorowskich, które możecie obejrzeć i pobrać po kliknięciu na poniższą grafikę.

Zaangażowanie rodziny Gąsiorowskich w życie zelowskiego zboru potwierdza ten fragment „Zwiastuna Ewangelicznego” z 1879 r.

Ponieważ okazało się, że informacji o Pannach Gąsiorowskich jest całkiem sporo, to dla wygodniejszego czytania postanowiłam podzielić ten wpis na kilka poświęconych poszczególnym rodzinom. Kliknięcie w nazwisko przeniesie was do konkretnej rodziny.

Zobacz także wpisy o:

• Józef Gąsiorowski IV bibliotekarz
• Elżbieta z Gąsiorowski Frezewittowa
• Marianna z Gąsiorowskich Pospiechowa
• Annia z Gąsiorowskich Hajkowa
• Karolinie z Gąsiorowskich Frejowej – wkrótce

Wspomnę jeszcze, że życie dla Polski oddali:

• 31.08.1920 – podchorąży W.P. Bronisław Gąsiorowski, syn Józefa Gąsiorowskiego bibliotekarza – był członkiem załogi pociągu pancernego „Zagończyk” – zginął w sierpniu 1920 r. od odniesionych ran.
• 4 maja 1940 – Marynarz Zbigniew Gąsiorowski, wnuk Wilhelma Gąsiorowskiego, zatonął wraz z okrętem ORP Grom
• maj 1940 – por. rez. 21 pułku piechoty W.P. Władysław Gąsiorowski, syn Władysława Gąsiorowskiego – został zabity w Charkowie
• 1940 -pułkownik lotnik, dowódca pułku lotniczego we Lwowie – Tadeusz Prauss – wnuk Wilhelma Gąsiorowskiego – – został zabity w Charkowie
• 1940 – Mjr dypl. kaw Mieczysław Henryk Fiedler – syn Anny Gąsiorowskiej siostry Józefa Gąsiorowskiego bibliotekarza – został zabity w Charkowie
• 1 sierpnia 1944 – Kap. A.K. Stanisław Gąsiorowski – zginął pierwszego dnia Powstania Warszawskiego
• 5 sierpnia 1944 – Mieczysław Gąsiorowski, syn Wilhelma Gąsiorowskiego – zginął pędzony przed nacierającymi czołgami, w czasie Powstania Warszawskiego.