Rodzina Kurnatowskich z Zelowa wywodziła się z licznej rodziny Kurnatowskich z Bytynia pochodzących z miejscowości Chalin w Wielkopolsce. Była to w większości rodzina ewangelicka (kalwini). Senior rodziny Jakub i Jego syn Michał prawdopodobnie również byli ewangelikami. Natomiast już dzieci Michała i jego żony Antoniny z Męcińskich herbu Poraj (była to jedna ze znaczniejszych rodzin w Polsce) były już katolikami. Zelów w rękach Kurnatowskich był co najmniej od 1777. W tym roku w wieku 78 lat zmarł Jakub Kurnatowski ojciec Michała. Michał Kurnatowski był burgrabią rawskim lub łęczyckim (w zależności od źródła).

Bardzo ciekawy jest fakt, że główna część rodziny była w posiadaniu miejscowości Orzeszkowo, obecnie w powiecie konińskim, na terenie którego znajduje się cmentarz, który ma pod swoją opieką Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie. Na cmentarzu tym do tej pory znajdują się grobowce rodziny Kurnatowskich.

Rodzina Kurnatowskich związana była poprzez małżeństwa z rodziną Nieszkowskich, o których pisałam wcześniej -> Nieszkowscy z Kącika

Poniżej fragment mapy południowej części województwa sieradzkiego wydanej w 1789 r. i przygotowanej przez  F. Czaykowskiego Kanonika Łowickiego, który w latach 1784-1785 zebrał dane na temat właścicieli i posesorów dóbr ziemskich na terenie Korony po I rozbiorze Polski. Po kliknięciu na grafikę przeniesieni zostaniecie do źródła mapy.

Zgodnie ze wspomnianym wykazem „Regestr Diecezjów” Zelów był wtedy podzielony na 2 części. Jedna należała do Kurnatowskich, a druga do Męcińskich. Michał Kurnatowski sprzedał Zelów Józefowi Świdzińskiemu ok. 1788 roku.

Michał i Antonina mieli kilkoro dzieci:
– Teklę – ur. w 1776 r. i zmarłą w 1777 r. w Zelowie
– Różę – ur. w 1778 r. i zmarłą w 1779 r. w Zelowie
– Faustyna Józefa Konstantego – ur. 16.02.1780 r. w Zelowie, którego chrzestnym był Stefan Świdziński. Zmarł 11.07.1786 r. i pochowany został w Kościele w Buczku przy Ołtarzu św. Antoniego.
– Teresę Mariannę Teklę – ur. 16.10.1781 r. we Dworze w Zelowie – wyszła za mąż za Józefa Kłodowskiego. Ślub odbył się w Kościele w Łobudzicach
– Konstancję – wyszła za mąż za Michała Ciesielskiego. Ślub odbył się w Kościele w Łobudzicach. Ich córka Michalina, wyszła za mąż za Fabiana Świdzińskiego (pisałam o nim tutaj).
– Stanisława – ur. 25.04.1788 r. w Zelowie. Jego chrzestnym był Maciej Świdziński. Stanisław ożenił się z Rozalią Pągowską (to również znana rodzina szlachecka) i osiedlili się w miejscowości SROCK. Doczekali się kilkorga dzieci.

Po sprzedaży Zelowa Kurnatowscy przenieśli się do Ostoji. Tam 1 maja 1812 r. w wieku 73 lat, zmarł Michał Kurnatowski. Jego żona Antonina zmarła prawie trzy lata wcześniej 3 listopada 1809 r. w wieku lat 60.

Trzeba wspomnieć, że matką Antoniny była Anna Walewska (c. Rościsława i Konstancji Sucheckie), a ojcem Kajetan Męciński dziedzic Zelowa, wojski żytomierski (s. Jana i Franciszki Wilkszyckiej, zmarł w 1787 r.).
Anna pochodziła z linii rodziny Walewskich mających siedzibę w miejscowości Pstrokonie niedaleko Zduńskiej Woli, a którzy byli właścicielami Kociszewa. Jej pradziad wybudował pierwszą kaplicę w Kociszewie w 1660 r., na której miejscu, 100 lat później, wybudowano modrzewiowy kościół.

Anna zmarła w 1772 roku w wieku 29 lat. Została pochowana w Buczku pod kapicą św. Anny w buczkowskim kościele. Miała jeszcze syna Felicjana Męcińskiego.

Kto był właścicielem Zelowa przed Kurnatowskimi? Prawdopodobnie Męcińscy (jako że ojcem Antoniny był Kajetan Męciński) a wcześniej Walewscy skoro matką była Anna Walewska. Zelów mógł wchodzić w skład jej posagu. Jednak na potwierdzenie moich przypuszczeń trzeba będzie poczekać na publikację skanów ksiąg ziemskich szadkowskich przez Archiwum Akt Dawnych w Warszawie.

W 1796 roku na polecenie władz pruskich dokonano spisu mieszkańców i budynków znajdujących się na terenie powiatu szadkowskiego. Według tego spisu w Zelowie były 24 domy (w tym dwór), w których mieszkało 147 osób dorosłych (79 mężczyzn i 68 kobiet) oraz ośmioro żydów – na podstawie Mieszkańcy powiatu szadkowskiego w końcu 1796 r.