Kiedy czytam o Zelowie rodzina Świdzińskich występuje jedynie jako właściciele majątku Zelów, który został sprzedany w 1802 roku grupie Braci Czeskich za pośrednictwem Aleksandra (de Korwin) Petrozelina.
Trochę więcej informacji o Świdzińskich możemy przeczytać w książce “49 listów z powodu braci czeskich” autorstwa Edwarda Martuszewskiego.
Z niej dowiedziałam się kim byli rodzice Józefa Świdzińskiego, a mianowicie był to Stefan Świdziński ze Świdna, podczaszy radomski i Marianna Jaxa-Bąkowska. Stefan Świdziński był przedstawicielem rodu Świdzińskich herbu Półkozic rodziny senatorskiej na Mazowszu, w woj. rawskim, w Małopolsce i na Podolu.
A to pozwoliło mi już na rozpoczęcie poszukiwań.
Stefan Świdziński
Ślub Stefana Świdzińskiego i Marianny Kazimiery Bąkowskiej (ur. *23.08.1738 r. w Kraszewicach – źródło) odbył się 23 maja 1762 roku w Kościele w miejscowości Dmenin niedaleko Radomska. Marianna Bąkowska była wdową po Kazimierzu Kobielskim herbu Poraj. Jej rodzicami byli Mikołaj Jaxa-Bąkowski i Zofia Zajączkowska.
Stefan Świdziński został właścicielem Łobudzic, Grębocin, Sromutki i Pukawicy prawdopodobnie ok. roku 1760 r. – źródło. Dobra te zostały sprzedane w 1832 r. przez jego wnuka Ignacego. Natomiast Zelów odkupił od rodziny Kurnatowskich herbu Łodzia ok. 1788 r.
Rodzina Kurnatowskich z Zelowa wywodziła się z licznej rodziny Kurnatowskich z Bytynia pochodzących z miejscowości Chalin w Wielkopolsce. Była to w większości rodzina ewangelicka (kalwini). Senior rodziny Jakub i Jego syn Michał prawdopodobnie również byli ewangelikami. Natomiast już dzieci Michała i jego żony Antoniny z Mielęckich herbu Ciołek (była to jedna ze znaczniejszych rodzin w Polsce) były już katolikami. Zelów w rękach Kurnatowskich był co najmniej od 1777. W tym roku w wieku 78 lat zmarł Jakub Kurnatowski ojciec Michała. Więcej o rodzinie Kurnatowskich będzie w osobnym wpisie.
Państwo Świdzińscy nie od razu przenieśli się do swoich włości w Sromutce. Pierwsze ich dzieci urodziły się jeszcze w Dziepółć parafia Dmenin, m.in. znany nam Józef Świdziński.
| Rok | Miejscowość | Imię, nazwisko/Data urodzenia/Data śmierci |
| 1765 | Dmenin | Maciej Ignacy Świdziński – ur. *24.02.1765 |
| 1766 | Dmenin | Grzegorz Józef Świdziński – ur. *13.03.1766, zm. 30.05.1825 w wieku 57 lat. |
| 1767 | Dmenin | Wojciech Stanisław Świdziński – ur. *04.1767, zm. 02.03.1808 w Bujnach Księżych w wieku 25 lat. |
| 1771 | Łobudzice | Marianna Świdzińska – ur. *30.11.1770 |
| 1771 | Łobudzice | Zofia Świdzińska – ur. *30.11.1770 |
| 1772 | Łobudzice | Marianna Świdzińska – ur. *18.12.1772 |
Stefan Świdziński zmarł w 12.02.1789 w Sromutce w wieku 50 lat. Nie znalazłam informacji o dacie śmierci jego żony.
Majątek ziemski przejął jego syn Józef Świdziński.
Dnia 29 września 1798 roku Józef Świdziński ożenił się z Antoniną Jaxa-Bąkowską łowczanką grabowiecką, córką Jakuba Jaxa-Bąkowskiego łowczego grabowieckiego herbu Gryf i Bony z Sucheckich, urodzoną w *1770 r. w Kraszewicach – źródło
Państwo Świdzińscy mieli kilkoro dzieci:
| Rok | Miejscowość | Imię, nazwisko/Data urodzenia/Data śmierci |
| 1799 | Sromutka | Ignacy Kryspin Jan Świdziński – ur. *22.10.1799, zm. †29.01.1847 |
| 1800 | Zelów | Michał Jakub Świdziński – ur. *23.09.1800, zm. †15.07.1801 |
| 1802 | Sromutka | Ferdynand Fabian Sebastian Świdziński – ur. *21.01.1802, zm. †02.01.1864 w Świerzynach parafia Strońsko |
| 1804 | Sromutka | Tekla Justyna Michalina Świdzińska – ur. *27.09.1804, zm. †15.11.1804 |
| 1804 | Sromutka | Józef Teofil Napoleon Świdziński – ur. *27.09.1804 |
| 1806 | Sromutka | Bogumił Świdziński – ur. *1806, zm. †12.03.1809 |
| 1808 | Stara Wieś | Paulina Magdalena Józefa Świdziński – ur. * 14.02.1808, zm. † 01.05.1810 w Piotrkowie Trybunalskim |
| 1812 | Sromutka | Leon Julian Świdziński – ur. *11.04.1812, zm. † 28.06.1813 |
| ok. 1804 | Sromutka | Antoni Świdziński – ur. * 1804, zm. † 07.08.1837 w wieku 33 lat |
Obecność Rodziny Świdzińskich w Zelowie nie zakończyła się w momencie sprzedaży majątku. Świdzińscy zapraszani byli na ważne uroczystości zboru Braci Czeskich. Między innymi na uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę kościoła Ewangelicko-Reformowanego w 1821 r.
Nie obeszło się również bez sporów. W 1820 Świdziński zażądał zapłacenia tzw. laudemium (coś w rodzaju czynszu wieczystego) od każdego sprzedanego gruntu zelowskiego. Jednak Bracia Czescy okazali się nie w ciemię bici i poszli do Sądu, który przyznał im rację, że prawo do laudemium jest niezgodne z obowiązującym już wtedy na tych terenach, prawem carskim, a wcześniej zostało też zniesione przez konstytucję Królestwa Polskiego.
W danych rodzinnych Antoniny Jaxa-Bąkowskiej znalazłam informację, że majątek Zelów został sprzedany z powodu niezadowalającego stanu gospodarki i skromnych dochodów – źródło. Czy to były jedyne powody, tego się pewnie nie dowiemy.
Józef Świdziński zmarł 30.05.1825 w Grębocinach. Jego żona Antonina zmarła dwa lata później w 12.04.1827 r. Ciekawe czy zostali pochowani na cmentarzu w Łobudzicach?
Ignacy Świdziński
Po Józefie majątek ziemski przejął jego najstarszy syn Ignacy Świdziński.
Dnia 16 sierpnia 1823 roku ożenił się z Felicjaną Rychłowska, córką Maksymiliana i Katarzyny Grabowskiej właścicieli Kociszewa. W parafii w Łobudzicach zarejestrowano jedynie urodzenie jednego ich dziecka:
| 1824 | Sromutka | Teodozja Katarzyna Felicjana Świdzińska – ur. *29.05.1824, zm.† 7.02.1836 w Wieluniu |
Dobra Świdzińskich prawdopodobnie odkupiła rodzina Nieszkowskich z Kącika.
Nieszkowscy byli kalwinami. Ich ciekawa historię przeczytacie po kliknięciu w cytat powyżej. Bogusław August Nieszkowski ojciec wspomnianej wyżej Elżbiety i Joanny urodził się w Taborze na Śląsku.
Ferdynand Fabian Świdziński
Drugi z synów Ferdynand Fabian Sebastian Świdziński ożenił się z Michaliną Anielą Ciesielską córką Michała i Konstancji Kurnatowskiej (córką Michała i Antoniny Kurnatowskich z Zelowa). Urodzoną w 1810 r. w Ostoi. Ślub odbył się w parafii Kamionacz na północ od Sieradza.
Ferdynand stał się naddzierżawcą ekonomi Turek, posesorem Strońska, dziedzicem Wichertowa i dworu Kamionacz.
Dzieci Ferdynanda i Michaliny Świdzińskich:
| Rok | Miejscowość | Imię, nazwisko/Data urodzenia/Data śmierci |
|---|---|---|
| 1839 | Włyń | Katarzyna Józefa Aniela Świdzińska – ur. *18.04.1839, zm. w wieku 26 lat w † 1866 r. w Sieradzu |
| 1841 | Krobanów | Konstancja Apolonia Józefa Świdzińska – ur. *09.02.1841 |
| 1842 | Krobanów | Anna Dorota Świdzińska – ur. *04.07.1842, zm.† 26.12.1846 |
| 1843 | Wróblew | Antonina Franciszka Świdzińska – ur. * 1843, zm. † 1854 |
| 1845 | Strońsko | Józef Świdziński – ur. *16.02.1845, zm.† 01.04.1859 |
| 1846 | Strońsko | Dionizy Antoni Świdziński – ur. *08.10.1846 |
| 1848 | Wichertów | Edmund Leopold Świdziński – ur. *15.11.1848 zm. † 18.11.1919 w Kijowie, generał wojsk rosyjskich |
| 1850 | Wichertów | Maria Izydora – ur. * 1850.04.5 , zm. † 1886.11.24 w Zduńska Wola, mąż Stanisław Buchowski. |
| 1851 | Wichertów | Ignacy Świdziński – ur. *1851, urzędnik, przeniósł się do Warszawy |
Ferdynand Świdziński zmarł w wieku 62 lat. w 1864 r. Jego żona Michalina zmarła w marcu 1883 roku w Zduńskiej Woli.
Edmund Leopold Świdziński – Generał
Na wyróżnienie zasługuje syn Ferdynanda Edmund Leopold Świdziński – Naczelnik Organizacji Legionów Polskich w 1915 r.
Szczegółowy biogram znajdziecie tutaj.
Absolwent Korpusu Kadetów i Aleksandrowskiej Oficerskiej Szkoły Piechoty w Moskwie. Generał piechoty Armii Imperium Rosyjskiego
Podczas swojej wieloletniej posługi Edmund Świdziński otrzymał:
Order św. Stanisława III stopnia (1916),
św. Anny III stopnia (1879),
św. Stanisława II stopnia (1885),
św. Anny II stopnia (1889),
Świętego Włodzimierza IV stopnia (1896),
św. Włodzimierza III stopnia (1903),
św. Stanisława 1. stopnia (1905).
W 1932 roku, już pośmiertnie, Świdziński został odznaczony Polskim Krzyżem Niepodległości.
